Michał Jachuła
introduction to BIOGENESIS exhibition
Adam Jastrzębski’s solo exhibition Biogenesis, prepared for galeria Arsenał in Białystok, summed up the artist’s work of the past few years, including that created under the nickname Adam-X and ixi Color. The show, in line with the narrative, spatial and temporal order of its visiting route, leading the viewers through the successive exhibition halls of the Arsenał, was composed of the following: Peas and Carrots (2009–2012), two works (untitled, 2010 and 2012) made up of a few hundred thousand colourful balls, Octopus Style (2005–2008), Vinylogos Generator (2012), and the most recent Black Vinyl (2012), the jewel in the exhibit’s crown and its culmination point.
The principal theme of the eponymous Biogenesis was the birth of form seen as an organic being with its unique genetic code, living an autonomous life and determined by the laws of evolution. The artist has been wrestling with this question for some time now. initially he translated his reflections on the subject into street art interventions in public space, urban actions and discrete ephemeral gestures that departed from elementary spatial forms. The year 2002 marked a breakthrough in the artist’s work: Jastrzębski began to implement a project aiming at the creation of a tool that would make it possible to quickly make unique pictures of pre-fabricated elements. it was conceived as a set of paper stickers, a neverending edition of a few dozen recurrent forms, and as a result of using it street stickers appeared. All the elements could be combined like blocks of a single structure which initially resembled a rhizome. More recently the artist’s actions have veered towards theoretical analyses of the evolution of form, the key to which Jastrzębski seeks in the philosophy of nature, nature studies and mathematics. The results of the artist’s pursuits “came into life” in finished painted and spatial objects.
Adam Jastrzębski’s art is self-referential and constitutes fundamental reflection on the construction of a work of art. With the application of such artistic media as form, colour, scale, and space, the artist conducts an analysis of the fundamental issues of the build, tangibility and morphology of an “artistic body”. Animate and inanimate matter, subject to the artist’s deliberate decisions or to the laws of probability (a throw of a die or a drawing by a computer program), the laws of nature or other forces controlled or uncontrolled by the artist, assumes a specific form in the domain of art and this form should be accepted. Theoretically there is an infinite number of possibilities of its (self)formation. in Jastrzębski the morphology of the works is not only a result of theoretical reflection on the subject of art, but also a “point of arrival” of an action involving an in-depth exploration of form.
Jastrzębski’s work on display at the Arsenał can be defined both as a dictionary of art forms and a grand narrative on the subject of style, form and colour. This oeuvre embodies Jastrzębski’s theory and practice, without the element of intrusive didacticism or over-intellectualised “scholarly discourse”.
The phenomenon addressed in Peas and Carrots, a large-sized panneau of colour foil, is the birth of form. The dictionary is composed here of a pair of elements: an orange cube shown in perspective and a green ball, or “carrots” and “peas”, respectively. The “grammar” of the work is the proportion in which they exist, strewn haphazardly across the surface of the work, which on the face of it resembles a decorative wallpaper, but in fact is hand-pasted of single elements. The work finds its extension in four small cans of Peas and Carrots (also displayed at the show). on the one hand the work illustrates the various proportions which the two elements may assume with respect to each other, and on the other hand it is a model example of the impact of contrasts depending on the proportions of “carrots” and “peas”.
Two box frames of different sizes filled with orange balls (with a small admixture of blue ones) are an extension of a series of works titled The Globules. The works can be seen as a dialogue with minimalism and its overriding principle of reduced form. We can also observe their narrative aspect; a story is spun before our very eyes about the dominance of some forms over others, their mutual relations and ways of behaviour within a group.
The Octopus Style is composed of two unique books about the changeability of forms, shown on screens as a video, and a “cloud of elements” which allows the arrangement of constellations of ever new works and which is strewn on a large tabletop. The work taps a series of motifs designed by Jastrzębski, later to be translated into samples which offer endless possibilities of constructing and linking new modules. The fascinating history of the development of Octopus Style, set within the framework of two book “albums”, is told exclusively by means of a visual language. The gesture of juxtaposing these albums with a cloud of colourful elements demonstrates the potential of creating new forms; the main principle is the correct match of particular “octopus tentacles”.
The most recent monochromatic Black Vinyl, displayed on a transparent Plexiglas panel, was made with the use of a bank of elements for the construction of larger formal structures. its birth and a long process of coming of age were earlier programmed by the artist in the form of Vinylogos, a language which has the form of a code. Within the space of the exhibition the system assumed the form of a single serigraph displayed in the immediate vicinity of The Vinyl. The sombre character of the black “cauliflower-like growth”, capable of further unlimited expansion, was determined by the probability of all the elementary events that have taken place at each development stage of this bizarre “open form”. An organism hung as if in a laboratory vacuum sums up Jastrzębski’s reflection on the genesis of life, remaining one of the most mysterious natural phenomena.
wprowadzenie do wystawy BIOGENEZA
Wystawa indywidualna Biogeneza Adama Jastrzębskiego, przygotowana dla galerii Arsenał w Białymstoku, była podsumowaniem prac artysty z kilku ostatnich lat, w tym dzieł tworzonych pod pseudonimem Adam-X i ixi Color. na prezentację tę – zgodnie z narracyjnym i czasoprzestrzennym porządkiem zwiedzania wystawy, prowadzącym widzów przez kolejne sale wystawowe Arsenału – składały się: Marchewka z groszkiem (2009–2012), dwie prace (bez tytułu, 2010 i 2012) zbudowane z kilkuset tysięcy kolorowych kulek, Styl ośmiornicowy (2005–2008), Generator Vinylogosa (2012) oraz będący zwieńczeniem i punktem kulminacyjnym wystawy najnowszy Vinylowiec czarny (2012).
Motywem przewodnim tytułowej Biogenezy stało się frapujące artystę zjawisko narodzin formy rozumianej jako organiczny byt o określonym kodzie genetycznym, żyjący własnym życiem i zdeterminowany przez prawa ewolucji. zagadnieniu temu Jastrzębski poświęcał uwagę od dawna, początkowo przekładając swoje dociekania na interwencje streetartowe w przestrzeni publicznej, akcje miejskie i dyskretne efemeryczne gesty, dla których punktem wyjścia były elementarne formy plastyczne. W 2002 roku nastąpił przełom w twórczości artysty: Jastrzębski zaczął realizować projekt, którego celem było stworzenie narzędzia pozwalającego w szybki sposób wykonywać unikalne obrazy z elementów prefabrykowanych. Pomyślane ono było jako zestaw papierowych naklejek – niekończąca się edycja kilkudziesięciu powtarzających się form – a rezultatem jego zastosowania były vlepki. Wszystkie elementy ukształtowane były w taki sposób, by mogły łączyć się ze sobą jak klocki w jedną strukturę, początkowo przypominającą kłącze. ostatnio działania artysty przesunęły się w sferę badań teoretycznych nad ewolucją formy, do której Jastrzębski poszukuje klucza w filozofii przyrody oraz przyrodoznawstwie i matematyce. Wyniki owych poszukiwań zostały „wcielone w życie” w skończonych obiektach malarskich i przestrzennych.
sztuka Adama Jastrzębskiego ma charakter autoreferencyjny i stanowi fundamentalną refleksję na temat konstrukcji dzieła artystycznego. za pomocą środków plastycznych – form, kolorów, skali, przestrzeni – artysta poddaje analizie podstawowe problemy budowy, materialności i morfologii „ciała artystycznego”. Materia ożywiona i nieożywiona – podporządkowana świadomym decyzjom artysty lub prawdopodobieństwu wyboru danej możliwości (na podstawie rzutu kostki do gry czy losowania za pomocą programu komputerowego), prawom przyrody czy innym kontrolowanym lub niekontrolowa nym przez artystę siłom – w domenie sztuki przybiera taką a nie inną postać, i taką ją należy zaakceptować. Choć teoretycznie możliwości jej (samo)uformowania jest nieskończenie wiele. Morfologia dzieł jest u Jastrzębskiego nie tylko wynikiem teoretycznego namysłu nad przedmiotem sztuki, ale również „punktem dojścia” działania polegającego na dogłębnej eksploracji formy.
Prezentowane w Arsenale prace Jastrzębskiego można określić jednocześnie jako słownik form artystycznych i wielką narrację na temat stylu, formy i koloru. stanowią one ucieleśnienie teorio-praktyki Jastrzębskiego, bez pierwiastka nachalnego dydaktyzmu czy przeintelektualizowanego „dyskursu naukowego”.
Zjawiskiem, do którego odnosi się Marchewka z groszkiem, wielkoformatowe panneau wyklejone z kolorowej folii, są narodziny formy. słownikiem jest tu para elementów: perspektywicznie ukazany pomarańczowy sześcian i zielona kula, czyli „marchewka” i „groszek”, a „gramatyką” – proporcja, w jakiej występują one, bezładnie rozrzucone, na powierzchni pracy. Realizacja, na pierwszy rzut oka przypominająca dekoracyjną tapetę, jest w rzeczywistości wyklejona ręcznie z pojedynczych elementów. Jej rozwinięciem jest seria czterech małych puszek Marchewki z groszkiem (również prezentowana na wystawie), która z jednej strony jest ilustracją różnych proporcji, w jakich dwa elementy mogą występować ze sobą, z drugiej zaś jest niemalże podręcznikową demonstracją oddziaływania kontrastów w zależności od proporcji „marchewki” i „groszku”.
Dwie zróżnicowane pod względem wielkości gabloty wypełnione pomarańczowymi kulkami (z niewielką domieszką niebieskich) są rozwinięciem cyklu prac Jastrzębskiego zatytułowanego Przygody kuleczek. Prace te można rozpatrywać jako dialog z minimalizmem i jego naczelną zasadą zredukowanej formy. zauważalny jest też ich wymiar narracyjny – na naszych oczach rozwija się opowieść o dominacji jednych form nad innymi, ich wzajemnych relacjach i sposobach zachowań w grupie.
Na Styl ośmiornicowy składają się dwie unikatowe książki o zmienności formy, pokazane na monitorach w postaci wideo, oraz rozsypana na ogromnym stole „chmura elementów”, z której można tworzyć konstelacje nowych dzieł. Praca ta bazuje na serii zaprojektowanych przez Jastrzębskiego motywów, które następnie zostały przełożone na sample, dające nieskończone możliwości konstruowania nowych modułów i łączenia ich ze sobą. Fascynująca historia rozwoju Stylu ośmiornicowego, ujęta w ramy dwóch książkowych „albumów”, opowiedziana jest wyłącznie językiem wizualnym. gest zestawienia tych albumów z chmurą kolorowych elementów wskazuje na potencjał kreowania nowych form, którego podstawową zasadą jest właściwe dopasowanie od siebie poszczególnych „ośmiornicowych macek”.
Najnowszy monochromatyczny Vinylowiec czarny, prezentowany na przezroczystej ścianie z pleksi, powstał w oparciu o bank elementów do budowy większych struktur formalnych. Jego narodziny i długotrwały proces dojrzewania zaprogramowane zostały uprzednio przez artystę w formie Vinylogosu, który jest językiem mającym postać kodu. W przestrzeni wystawy system ten przybrał formę pojedynczej serigrafii prezentowanej w bliskim sąsiedztwie Vinylowca. Mroczny charakter czarnego „kalafiorowatego wykwitu”, zdolnego do dalszego nieograniczonego rozwoju, zdeterminowany został prawdopodobieństwem wszystkich zdarzeń elementarnych, które miały miejsce na każdym etapie rozrostu tej osobliwej „otwartej formy”. organizm zawieszony niczym w laboratoryjnej próżni podsumowuje rozważania Jastrzębskiego o genezie życia, pozostającej jednym z najbardziej tajemniczych fenomenów natury.