Jarosław Lubiak
The Life and Death of the Vinyl
Most probably the question: Can the Vinyl die? will prove fundamental, if only because it implies its existence. The death of the Vinyl, irrespective of whether justified, accidental, tragic or dignified, must be the function and the right of its life. A question about death is a question about life.
A question about death is provoked by its most recent manifestation: a black efflorescence which came to life of late, can (but does not need to) be interpreted as a death metaphor. let us leave aside the validity of such an association, as it would necessarily imply that death may have some form. suffice, however, that the black clot triggers an uncanny sense of fear, a feeling experienced by some form of animate matter in the face of a life hazard. Black Vinyl is unsettling and may thus become a metaphor of death.
Reversed, the metaphor – a life hazard may after all come from another life form, and thus what poses a risk may itself die – transforms into a question: Can the Vinyl die? in order for it to die, it had to be born.
BIRTH
Its birth was complicated and seems in a way analogous to associations related to the birth of life. According to them, life emerges from the organic or primordial soup – from a slurry of chemical compounds which were related in all kinds of reactions until the moment when structures of sufficient complexity emerged that were capable of self-replication and mutation. This was then the moment when the so-called last common ancestor was born out of the mix of organic compounds.
In a similar way the Vinyl is born in a soup, but this is a soup of contemporary life. Within this soup reactions occur between extremely complex structures and most probably therefore the birth of a new kind of being may only take place through some kind of regress, through a radical simplification. In addition, this takes place in the margin or in a niche, a present-day equivalent of Darwin’s “small little pond”.
And so the Vinyl was born in or at a pond, in an extraordinary milieu of street art through the regress of the street art sticker. The regress was also complex: first the sticker transmogrified into an implant, filling the accessible surfaces with its infinite structures, then the implant transformed into “octopi”, which subsequently lost or rejected extremities and a dot was born. unlike the evolution, this unique para-biological devolution lasted a few years: the implant lived between 2003–2005, the octopus style between 2005–2008, while the Vinyl was born in 2007.
Devolution set free the simplest organisation form of the vinyl matter, or self-adhesive foil, and it became the origin or the starting point of the express evolution.
EVOLUTION
The small dot is accompanied by a slightly bigger circle, then another one, etc. When two dots or their more extended forms meet, they combine to make up a pair; a few forms make up colonies. There is virtually an infinite combination of possibilities and the extensive Vinyls resemble gigantic growths. However, this is not a simple hypertrophy of a sticker.
Growth is determined by an increase of complexity. The principles of growth have already been recognised. Adam Jastrzębski defined the laws that govern the phylogenesis of the Vinyls, i.e. accrual and combination. He moreover codified the possible principles of their operation, naming this set of rules the Vinylogos. Vinylogos determines the development logic of individual Vinyls. These rights become within it the functions of accrual and accumulation; in addition, elements of matter (including their colour) of which its organism (particles) is born are defined, as are the ways of stratification (leading to the birth of “cells”), growth rate (the number of repetitions), spread directions (or places of accrual with other cells). As a result of the combination of cells, the Vinyls may become extremely complex organisms.
The Vinylogos allows the description of the principles of both replication and mutation. so far its evolution has contributed to an ever increasing exposure to chance. The Vinylogos becomes a kind of proba bility calculus. Chance and probability are in effect the function of death that is part of any life. it is no coincidence then that as a result of the formulation of the Vinylogos, where any action is contingent on chance the Black Vinyl was created.
Black Vinyl appears at a show in the galeria Arsenał in Białystok, suspended in the gallery space like a sombre apparition tantalising with its beauty, a harbinger of unsettling aleatorics, of which our life is a result. it is placed there among other attempts at identifying the probability of form. one of them is a large set of antinomic elements called Peas and Carrots (2009–2012), showing how form, i.e. the result of order, may emerge out of the chaos of accidental arrangements. The other one is a series titled The Globules, where sets of balls of two sizes and colours thrown into the display cases slowly “gravitate” towards ordered forms. Their author is Adam Jastrzębski, who evidently is trying to demonstrate to us with their aid that in one sense the Vinyl “had to” appear (or more exactly: there was an extremely high probability of a discrete event of the Vinyl taking place).
CREATION
The Vinyl is a unique creature. its appearance may signify some new stage in what Henri Bergson called the creative evolution. Bergson wondered how inanimate matter could transform into animate matter. De-spiritualising his assumption, we may say that matter was able to spawn life since creation is the fundamental principle of its (proper) existence. Matter persists in creation, while life is but a changed form of creation, its intensification perhaps. The degree of intensity differentiates inanimate matter from animate one.
The Vinyl is a unique organism since it seems to impart the intensity of life to the dead matter of the vinyl form. Actually dead, it behaves as if it were alive. (incidentally, this might be the answer to the initial question – after all what is dead cannot die – yet nothing is simple with the Vinyls).
Can we be sure it is dead? if the above story about the life of the Vinyl were to be told in a more classic manner, we would need to change its protagonist. The protagonist in question would be Adam Jastrzębski, a.k.a. Adam-X or ixi Color, who as a street artist started to cut out Implants from foil in 2003, in 2005 he developed Octopus Style, started to make The Vinyls in 2007, and in 2010 developed the Vinylogos. in such a history Jastrzębski would be the creator and the Vinyl would be his creation or rather a tool for the implementation of his idea.
Jastrzębski himself examines to what extent it is possible to eliminate arbitrariness from the process of (self-) creation of the Vinyl. The Vinylogos objectifies the possibilities of its development and the Vinylogos of Black Vinyl seems to be the genotype of a self-replicating organism, which might just as well have been created under other hands.
A question arises about the desire for the Vinyl, for what brought it to life and what propels its replication and mutation, its evolution. After all it is the automatism of desire that spurs people to take action and after all the Vinyl is the subject of this action. We may safely say, then, that Adam Jastrzębski is but a tool in the implementation of the desire for the Vinyl. As soon as the desire emerged, the Vinyl had to appear. We would only need to examine the probability of the emergence of this desire in the soup of street art, whose matter was the sticker, foil and the discarded history of art. Perhaps we will have a chance to address this; now, however, it is more important that we can come up with an answer to the question posed in the title – the Vinyl cannot die as long as its desire persists. (As any answer, this one too immediately generates another question: Is it only Adam Jastrzębski who succumbs to the desire for the Vinyl?). Desire sustains this unique species of organisms.
ORGANISM
The Vinyl is a unique organism. its persistence is potentially infinite in both time and space. Perhaps, then, the desire for the Vinyl is the desire for infinity.
Adam Jastrzębski conducted an experiment to gauge the power of this desire. He did that shortly after its emergence and moreover making use of the fundamental creative measure in the life of the Vinyl, i.e. a cut. it comes into life through the cutting out of fragments of vinyl foil, but in two cases brutal cuts became a measure of inscribing the Vinyl into some frame. The square frames customarily used by the Muzeum sztuki in Łódź to display Unistic Composition 13 and Unistic Composition 14 by Władysław Strzemiński were in 2007 applied for two Unistic Vinyls (grey and yellow, respectively). They were offered as an homage and a sacrifice. The experiment aimed at a confrontation with the organic nature of an easel painting – for Strzemiński a painting was an organism as long as it remained faithful to the inherent values of painting, i.e. flatness and confinement within quadrilateral frames.
The maiming which made it possible to place the Vinyl in a frame (its literally being cut to measure), highlighted its radically different and infinite organic character. it might wrap up the entire world. especially that each of the individual Vinyls creates its own world having its own rights (of the Vinylogos) and its unique landscape.
The juxtaposition with the Unistic Composition had one more objective, namely to point to an analogy to painting as the Vinyls are in fact post-painting images. They are then unique art bodies and as such are exposed to the inexorable.
We once again arrive at an answer to the question posed at the beginning – The Vinyl cannot and must die. The Vinylogos assures its potential immortality (provided a desire for it is shared by someone other than Adam Jastrzębski), hence it cannot die as an idea (it may only be forgotten). in turn, the Vinyl in its body is subject, as anything that exists, to the aging process. We do not know what course it will take yet we are pretty much aware that this is inevitable.
Życie i śmierć Vinylowca
Jarosław lubiak
Zapewne pytanie: Czy Vinylowiec może umrzeć? okaże się zasadnicze. Choćby dlatego, że pojawia się w nim założenie o jego życiu. Śmierć Vinylowca niezależnie od tego, czy zasłużona, czy przypadkowa, tragiczna czy godna, nie może być niczym innym jak funkcją i prawem jego życia. Pytanie o śmierć jest pytaniem o życie.
Pytanie o śmierć jest sprowokowane jego ostatnim przejawem – czarny wykwit, który pojawił się niedawno, może (choć nie musi) być odczytany jako metafora śmierci. zostawmy na boku prawomocność tego skojarzenia – z konieczności zakładałaby ona bowiem, że śmierć może mieć jakąkolwiek formę. Wystarczy jednak, że czarny skrzep będzie wywoływał niejasne poczucie lęku, a zatem poczucie, które jest udziałem niektórych form materii ożywionej w obliczu zagrożenia życia. Vinylowiec czarny budzi niepokój, może zatem stać się metaforą śmierci.
Metafora, ulegając odwróceniu – zagrożenie życia może przecież pochodzić od innej formy życia, a zatem to, co zagraża, samo może umrzeć – przekształca się w pytanie: Czy Vinylowiec może umrzeć? Żeby mógł umrzeć, musiał się narodzić.
NARODZINY
Jego narodziny były skomplikowane i wydają się na pewnym poziomie analogiczne do wyobrażeń na temat narodzin życia. Według nich życie wyłania się z zupy pierwotnej czy też organicznej – z zawiesiny związków chemicznych, które wchodziły ze sobą w rozmaite reakcje, aż nastąpił moment, gdy powstały struktury na tyle złożone, że zdolne były do samoreplikacji i mutacji. A zatem moment, w którym z mieszaniny związków organicznych narodził się tzw. ostatni wspólny przodek.
W podobny sposób Vinylowiec rodzi się w zupie, tyle że jest to zupa życia współczesnego. W niej w reakcje wchodzą struktury o niebywałej złożoności, z tego względu zapewne zrodzenie nowego rodzaju istnienia może się dokonać tylko przez pewną regresję, przez radykalne uproszczenie. A w dodatku odbywa się to na marginesie czy też w niszy – we współczesnym odpowiedniku Darwinowskiej „małej ciepłej kałuży”.
Tak więc Vinylowiec narodził się w kałuży lub przy niej, powstał w niezwykłym środowisku sztuki ulicy przez regresję streetartowej wlepki. sama regresja również była złożona: najpierw wlepka wyrodziła się w implant, oplatający swoimi niekończącymi się strukturami dostępne powierzchnie, potem implant przerodził się w „ośmiornice”, następnie zanikowi czy też odrzuceniu uległy ich odnóża i wyłoniła się kropka. W przeciwieństwie do ewolucji ta swoista parabiologiczna dewolucja trwała kilka lat: implant funkcjonował w latach 2003–2005, styl ośmiornicowy – 2005–2008, a Vinylowiec pojawił się w 2007 roku.
Dewolucja uwolniła najprostszą formę, w jakiej winylowa materia, czyli folia samoprzylepna, może się zorganizować, i ona stała się zaczynem czy też punktem wyjścia ekspresowej ewolucji.
EWOLUCJA
Do małej kropki przylepia się nieco większe kółko, później następne itd. gdy dwie kropki lub ich bardziej rozrosłe formy spotkają się, łączą się, tworząc parę; kilka form wiąże się w kolonie. Możliwość łączenia jest w istocie nieograniczona, rozwinięte Vinylowce przypominają gigantyczne narośle. nie jest to jednak prosta hipertrofia wlepki.
Rozrost określony jest przez wzrost złożoności. zasady wzrostu zostały już rozpoznane. Adam Jastrzębski określił prawa rządzące filogenezą Vinylowców, a są to przyrost i łączenie. skodyfikował również możliwe zasady ich funkcjonowania, nazywając ten zespół reguł Vinylogosem. Vinylogos określa logikę rozwoju poszczególnych Vinylowców. Prawa stają się w nim funkcjami przyrostu i akumulacji, określone są również elementy materii (łącznie z ich kolorem), z której powstaje jego organizm (swoiste cząstki), sposoby nawarstwiania (dzięki którym powstają „komórki”), prędkość wzrostu (ilość tworzących go powtórzeń), kierunki rozprzestrzeniania (czy też miejsca, w których dochodzi do scalania z innymi komórkami). W wyniku łączenia komórek Vinylowce mogą stać się bardzo złożonymi organizmami. Vinylogos pozwala opisywać zasady replikacji, ale również mutacji. Jak dotąd jego ewolucja prowadzi ku coraz większemu wydaniu się na działanie przypadku. Vinylogos staje się swego rodzaju rachunkiem prawdopodobieństwa. Przypadek i prawdopodobieństwo są w istocie funkcją śmierci, działającej w każdym życiu. nie przypadkiem zatem w wyniku sformułowania Vinylogosu, w którym każde z działań oparte jest na przypadku, powstał Vinylowiec czarny.
Vinylowiec czarny pojawia się na wystawie w galerii Arsenał w Białymstoku, zawieszony w przestrzeni galerii jak mroczne widmo uwodzące swoim pięknem – zwiastun niepokojącej aleatoryki, której efektem jest nasze życie. umieszczony jest tam wśród innych poszukiwań probabilistyki formy. Jednym z nich jest wielki układ antynomicznych elementów zwany Marchewką z groszkiem (2009–2012), obrazujący to, w jaki sposób forma, czyli efekt ładu, może wyłonić się z chaosu przypadkowych zestawień. Drugim jest cykl Przygody kuleczek, w którym zespoły kulek o dwóch wielkościach i kolorach wrzucone do gablot „grawitują” powoli ku uporządkowanym formom. ich autorem jest Adam Jastrzębski, który najwyraźniej chce nam za ich pomocą pokazać, że w pewnym sensie Vinylowiec „musiał” się pojawić (czy ściślej: prawdopodobieństwo zdarzenia losowego, jakim było pojawienie się Vinylowca, było bardzo wysokie).
STWORZENIE
Vinylowiec jest specyficznym stworzeniem. Jego pojawienie się być może oznacza jakiś nowy etap w tym, co Henri Bergson nazywał ewolucją twórczą. Bergson zastanawiał się, w jaki sposób materia nieożywiona mogła przekształcić się w materię ożywioną. Despirytualizując jego tezy, można by powiedzieć, że materia mogła wydać z siebie życie, gdyż podstawową zasadą (właściwego jej) trwania jest tworzenie. Materia trwa w tworzeniu, a życie jest jedynie zmienioną formą tworzenia, być może jego intensyfikacją. stopień intensywności odróżnia materię nieożywioną od ożywionej.
Vinylowiec jest specyficznym organizmem, gdyż wydaje się nadawać intensywność życia martwej materii winylowej formy. Faktycznie martwy zachowuje się, jakby był żywy. (nawiasem mówiąc, mogłoby to stanowić odpowiedź na początkowe pytanie – przecież to, co nie żyje, nie może umrzeć – ale u Vinylowców nic nie jest proste).
Czy można mieć pewność, że jest martwy? gdyby chcieć opowiedzianą wyżej historię o życiu Vinylowca przedstawić w bardziej klasyczny sposób, trzeba by zmienić głównego bohatera. stałby się nim wówczas Adam Jastrzębski, znany jako Adam-X lub ixi Color, który jako streetartowiec w 2003 roku zaczął wycinać z folii Implanty, w 2005 rozwinął styl ośmiornicowy, w 2007 zaczął tworzyć Vinylowce, a w 2010 opracował Vinylogos. W tak opowiedzianej historii Jastrzębski byłby stwórcą, a Vinylowiec jego stworzeniem albo narzędziem realizacji jego idei.
Sam Jastrzębski bada, na ile możliwe jest wyeliminowanie arbitralności z procesu tworzenia (się) Vinylowca. Vinylogos jest obiektywizacją możliwości jego rozwijania, a Vinylogos Vinylowca czarnego zdaje się genotypem samoreplikowalnego organizmu. organizmu, który zapewne mógłby stworzyć się innymi rękami.
Powstaje tu pytanie o pragnienie Vinylowca. o pragnienie, czyli to, co powołało go do istnienia i co napędza jego replikację i mutację – jego ewolucję. To przecież automatyzm pragnienia zmusza ludzi do działania i to przecież Vinylowiec jest jego podmiotem. Można by zatem powiedzieć, że Adam Jastrzębski jest tylko narzędziem w realizacji pragnienia Vinylowca. gdy tylko pojawiło się to pragnienie, Vinylowiec musiał się pojawić. Pozostawałoby zbadać prawdopodobieństwo pojawienia się tego pragnienia w zupie sztuki ulicy, której materią była wlepka, folia i porzucona historia sztuki. Być może będzie ku temu jeszcze okazja, teraz ważniejsze jest jednak to, że znaleźliśmy odpowiedź na tytułowe pytanie – Vinylowiec nie może umrzeć, dopóki żyje jego pragnienie. (Jak każda odpowiedź, tak i ta rodzi od razu pytanie: Czy pragnieniu Vinylowca poddaje się jedynie Adam Jastrzębski?). Pragnienie utrzymuje ten swoisty gatunek organizmów przy życiu.
ORGANIZM
Vinylowiec to specyficzny organizm. Jego trwanie jest potencjalnie nieskończone zarówno w czasie, jak i przestrzeni. Być może zatem pragnienie Vinylowca to pragnienie nieskończoności.
Adam Jastrzębski eksperymentalnie zbadał siłę tego pragnienia. uczynił to tuż po jego narodzinach, a co więcej, uczynił to, wykorzystując podstawowy środek twórczy w życiu Vinylowca, czyli cięcie. Powstaje on przez wycinanie fragmentów folii winylowej, ale w dwóch przypadkach brutalne cięcie stało się środkiem wpisania Vinylowca w ramy. W kwadratowych ramach, używanych w Muzeum sztuki w Łodzi zwykle do prezentowania Kompozycji unistycznej 13 i Kompozycji unistycznej 14 autorstwa Władysława Strzemińskiego, zawisły w 2007 roku dwa Vinylowce unistyczne (odpowiednio szary i żółty). Zostały złożone w hołdzie i w ofierze. Celem eksperymentu była konfrontacja z pojęciem organiczności obrazu sztalugowego – dla strzemińskiego obraz był organizmem, o ile pozostawał wierny danym przyrodzonym malarstwa, czyli płaskości i ograniczeniu do czworoboku ram.
Okaleczenie, które umożliwiło umieszczenie Vinylowca w ramach (dosłowne przycięcie go do ram), uwypukliło jego radykalnie odmienną, nieograniczoną organiczność. Mógłby oblepić cały świat. zwłaszcza że każdy z poszczególnych Vinylowców tworzy swój własny świat na własnych prawach (Vinylogosu) i o szczególnym pejzażu.
Zestawienie z Kompozycjami unistycznymi miało jeszcze jeden cel. Wskazanie na analogię do malarstwa: Vinylowce są w istocie pomalarskimi obrazami. są zatem specyficznymi ciałami sztuki – i jako takie wydane są na działanie tego, co nieubłagalne.
Dochodzimy tu ponownie do odpowiedzi na początkowe pytanie – Vinylowiec nie może i musi umrzeć. Vinylogos zapewnia mu potencjalną nieśmiertelność (jeśli jego pragnienie stanie się udziałem kogoś jeszcze oprócz Adama Jastrzębskiego), stąd jako idea umrzeć nie może (może jedynie ulec zapomnieniu). natomiast Vinylowiec w swoim ciele wydany jest, jak wszystko, co trwa, na proces starzenia się. nie wiemy, jak będzie on przebiegał, ale wiemy, że jest nieunikniony.